Bu yazımızda akreditif işlemlerinde kullanılan başlıca İngilizce ve Türkçe terimlerin açıklamalarına yer vermekteyiz.
2009 yılında yazdığımız bu sayfayı 2024 yılında güncelledik. Süreç içerisinde ICC yayınlarında yapılan değişikleri açıklayan eski terimleri bu şekilde güncellemiş olduk.
Özellikle Incoterms, ISBP gibi yayınlarda geçen yıllarda ikişer güncelleme gelmişti.
Sayfamızda yer alan akreditif terimleri kullanım kolaylığı amacıyla harf sıralamasına göre düzenlenmiştir.
Bu sayfada kullandığımız terimlere özellikle link vermedik. Sayfadan ayrılmadan terimleri hızlı bir biçimde okumanın, akreditif terminolojisine hâkimiyetinizi arttıracağını düşünmekteyiz.
Bilmenizi isteriz ki hemen hemen tüm terimlerin detaylı olarak ele alındığı sayfalar web sitemiz üzerinde yer almaktadır.
Akreditif Üzerine Yazılarımız başlıklı sayfamızda tüm yazılarımızı bir araya topladık.
Söz konusu sayfanın sağında yer alan arama kutusunu kullanarak detaylı bilgi edinmek istediğiniz terim hakkında arama yapabilirsiniz.
“A” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Akreditif Açma Teklif Mektubu
Akreditifi açacak olan amir bankanın kullanmış olduğu, açılacak akreditifin şartlarını ve hükümlerini gösteren, aynı zamanda amirin ve amir bankanın sorumluluklarını belirten genellikle matbu olarak hazırlanmış formlardır.
Akreditif amirinin bu formları doldurarak amir bankaya teslim etmesi akreditif açılışı için gereklidir.
Mevcut uygulamada online olarak hazırlanabildikleri gibi yaygın olarak kullanılan ofis yazılımları ile hazırlanmış şablon şeklinde olanları da mevcuttur.
Akreditif Açmak
Bir dış ticaret işleminde satış sözleşmesinde anlaşıldığı üzere ithalatçının ihracatçıya ödeme borcunu yerine getirebilmek için, ithalatçının genellikle bankasına verdiği talimat ile satıcı lehine geri dönülemez nitelikteki şarta bağlı bağımsız ödeme taahhüdünün sağlanması işlemidir.
Ayrıca teminat akreditifleri ile herhangi bir edimin yerine getirilmesini güvence altına almak için de akreditif açılabilmektedir.
Akreditif Alacağının Temliki
Temlik, Türk Dil Kurumu Sözlüğün’de, bir hakkın diğer bir kimseye geçirilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Borçlar Kanunu ise kanun veya akit ile veya işin mahiyeti icabı olarak menedilmiş olmadıkça borçlunun rızasını aramaksızın alacaklı, alacağını üçüncü bir şahsa temlik edebilir, demekte ve alacaklıların borçluların rızasını almaksızın gelecekte hak edecekleri alacaklarını üçüncü şahsa devredebilmesinin olanaklı olduğunu kabul etmektedir.
UCP 600’de ise akreditif alacaklarının temliki 39. madde ile düzenlenmiştir.
Bu maddede alacak temliğinin geçerli hukuk kuralları çerçevesinde yapılabileceğine değinilmiş ve akreditif alacağının devri ile akreditif kullanım haklarının devrinin farklı iki kavram olduğuna işaret edilmiştir.
Akreditif Amiri
Vermiş olduğu talimat ile 3. bir kişi veya kurum lehine akreditif açtıran kişi veya kuruma akreditif amiri denilmektedir. Açılan akreditif, akreditif amiri ile akreditif lehtarı arasındaki ilişkiden bağımsız olduğu gibi, akreditif amiri ile amir banka arasındaki ilişkiden de bağımsızdır. Akreditif amiri, amir bankaya vermiş olduğu talimatlardaki ticari sorumluluğunu yerine getiremese dahi, amir banka akreditif lehtarına karşı olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmekle mükelleftir.
Akreditif Belgeleri
Akreditif işlemlerinde amir bankanın ödeme yapabilmek için incelemekle yükümlü olduğu ve uygun ibrazı oluşturmaları ile ödemenin lehtara yapıldığı dış ticaret işlemlerinde kullanılan dokümanlara verilen genel isimdir.
Akreditif İncelemesi
Akreditif incelemesi, lehine akreditif açılan lehtarın veya akreditife teyit verilmesi istenilen teyit bankasının veya akreditifte devir veya ödeme ile ilgili olarak görevlendirilmiş olan görevli bankaların her birinin ayrı ayrı ve kendi risk önceliklerini dikkate almak sureti ile, akreditif şartlarında kendileri açısından sakıncalı bir durumun olup olmadığını tespit etmek amacıyla, kendilerine ulaştırılan akreditif metni üzerinde yapmış oldukları incelemedir.
Akreditif Ödeme
İhracat veya ithalat işlemlerinde kullanılan bir ödeme şeklidir. Uluslararası ticarette kullanılan başlıca diğer ödeme şekilleri vesaik mukabili ödeme, mal mukabili ödeme ve peşin ödemedir.
Akreditifin Kırdırılması
bknz. iştira
Amir Banka
Akreditifi açan ve lehtara karşı dönülemez, şartlı ödeme sorumluluğu altına giren bankadır.
“B” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Bankacılık Uygulaması
bknz. Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması, International Standard Banking Practice, ISBP.
Bankalar
bknz: Amir banka, Görevli banka, İhbar bankası, Teyit bankası, Rambursman bankası.
Banka Çalışma Günleri
Akreditif uygulamaları açısından banka çalışma günleri, bir ülke sınırları içerisinde yer alan bankanın akreditiflere ilişkin işlemleri yapmak amacıyla düzenli olarak açık bulunduğu günlere verilen isimdir. Bankalar, çalışma günlerinde içerisinde fakat çalışma saatleri dışında yapılmış olan ibrazları kabul etmek zorunda değildirler.
Banka Komisyonu
Bank Commission. Bankaların akreditif işlemlerini sorumlulukları çerçevesinde gerçekleştirmek için talep ettikleri ücret miktarıdır. Banka komisyonlarının hangi akreditif tarafınca karşılanacağı akreditif swift mesajında belirtilmektedir.
Belgelerin İncelenmesi
Amir banka, teyit bankası veya görevi çerçevesinde hareket eden görevli bankaca ibrazın uygun olup olmadığını anlamak amacıyla yürürlükteki akreditif kuralları, bankacılık uygulamaları ve akreditif metni baz alınarak belgelerin dış görünüşleri çerçevesinde gerçekleştirilen incelemeye belgelerin incelenmesi denilmektedir.
Belge İnceleme Süresi
Amir banka, teyit bankası veya görevi çerçevesinde hareket eden görevli bankanın herbirinin akreditif belgelerini incelemek için sahip oldukları süreye belge inceleme süresi denilmektedir.
Beyanname
Declaration
Beyaz Ciro
Blank Endorsement.
Birim Fiyat
Akreditif metninde tanımlanması durumunda ürünün bir birimi için yazılması gereken fiyattır.
Özellikle ticari faturada “commercial invoice” birim fiyatın akreditife yazılı değerle örtüşmesine dikkat edilmelidir. Eğer akreditifte birim fiyat için toleransa izin verimiş ise belge düzenlerken bu değerler de göz önüne alınabilir.
Boşaltma Limanı
Port of Discharge. Gemi ile yapılan taşımanın sonlandırılacağı liman. Akreditif işlemlerinde istenildiği şekilde konşimentoda yazılıp yazılmadığı evrak incelemesi sırasında bankalarca değerlendirilmektedir.
Brüt Ağırlık
Gross Weight
“C” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Charges Additional to Freight
Navluna Ek Masraflar
Charter Party Bill of Lading
Charter Party Konşimentosu. Her ne şekilde adlandırılmış olursa olsun, “charter party’e tabi olduğuna ilişkin hüküm içeren konşimentolara Charter Party Konşimentosu denilmektedir.
cif
Cost insurance and freight. Uluslararası ticarette kullanılan bir teslim şeklidir. Sadece denizyolu yüklemelerde kullanılabilir. Satıcının teslim sorumluluğu yükleme limanında malların gemiye yüklenmesi ile sona ermektedir. Satıcı navlunu ödemekle ve minimum tutarlı bir nakliye sigortası yapmakla da mükelleftir.
Ciro Edilemez Denizyolu Senedi
Non-Negotiable Sea Waybill. Ciro edilebilir konşimentolar kıymetli evrak niteliğinde olduklarından ürünlerin varış limanında alıcısına teslimi için en az 1 orjinal konşimentonun ibrazı gerekmektedir.
Özellikle yükleme ve varış limanı arasındaki sürelerin kısa olduğu durumlarda orjinal konşimentonun ibrazını gerektirmeden malların alıcısına teslimine olanak verecek şekilde konşimentolar nakliye şirketlerince düzenlenmeye başlanmıştır.
Bu tip konşimentolara “Ciro Edilemez Denizyolu Senedi” denilmektedir.
Ciro Etmek
Endorsement
Clean Transport Document
Temiz Taşıma Belgesi
CMR Karayolu Taşıma Belgesi
CMR International Consignment Note.
CMR konvansiyonunu kabul etmiş ülkelerce karayolu taşımalarında kullanılan taşıma belgesidir.
Ciro edilebilir denizyolu konşimentosu gibi malların mülkiyet hakkını temsil etmediği için kıymetli evrak niteliğinde değildir ve malların alıcıya teslimi için en az 1 orjinalinin ibrazı nakiyeci tarafından aranmamaktadır.
UCP 600’de, Bankacılık standartlarında ve ICC’nin vermiş olduğu görüş kararlarında CMR belgesinin nasıl düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Consignee
Malın sevk edildiği kişi.
Confirmation
Teyit
Confirmed
Teyitli
Courier Receipt
Kurye Alındısı.
Çalışma Saatleri
bkz: Banka çalışma günleri.
Çeki Listesi
Bir yüklemede yer alan her bir ambalaj içerisindeki ürünlerin ayrıntılı dökümünün verildiği, ihracatçı ve ithalatçı bilgilerinin yer aldığı ve genellikle yüklemenin net ve brüt ağırlık bilgisinin sunulduğu ticari faturayı tamamlayıcı nitelikteki dökümandır.
Çeki listeleri, gümrük işlemleri sırasında yapılacak kontrolleri kolaylaştırmalarının yanı sıra, nakliyecilere ve ithalatçılara da operasyonel kolaylık sağlamaktadır.
Akreditif açısından çeki listeleri akreditif metni içerisindeki şartlara uygun olarak doldurulması gereken, akreditif kurallarınca özel olarak içeriği hakkında düzenleme yapılmamış belgelerden birisidir.
“D” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Demiryolu Taşıma Senedi
Rail Transport Document.
Demiryolu taşıma senetleri kıymetli evrak hükmünde olmayıp malların mülkiyetini temsil etmemektedirler. Ürünlerin ithalatçıya teslimi için en az bir orjinal nüshanın teslim zorunluluğu bulunmamaktadır.
Devir Bankası
Transferring Bank.
Devredilebilir akreditifte, akreditifin devri ile görevlendirilmiş bankadır. Devir bankası kendisi açıkça kabul etmedikçe bir akreditifi devir etmek zorunda değildir.
Bir devredilebilir akreditifi açan amir banka da aynı zamanda devir bankası olarak akreditifi ikinci lehtara devredebilmektedir.
Devredilebilir Akreditif
Transferable Letter of credit.
Dış Görünüş İtibarı ile İnceleme
Bankalar belgeleri sadece dış görünüşlerini dikkate almak sureti ile incelemektedirler.
En son revize edilen akreditif kurallarına göre bankalara ibraz edilen belgelerin veya belgelerde yer alan her hangi bir kaydın ve/veya imzanın doğruluğu veya gerçekliğinin saptanması bankaların sorumluluğunda değildir.
Ayrıca bankalar uygun ibrazı saptarlarken mal, hizmet veya gerçekleştirilen işlemlerle ilgilenmezler. Sadece belgelerin uygun ibraz oluşturup oluşturmadığının tespitini yaparlar.
Dış Ticaret
Foreign Trade. Ürün, hizmet ve sermayenin uluslararası sınırlar veya bölgelerde el değiştirmesi işlemine dış ticaret denilmektedir.
Dış Ticaret Bilançosu
Balance of Trade.
Dış Ticaretin Finansmanı
Trade Finance.
Dönülebilir Akreditif
Revocable Letter of Credit.
Dönülemez Akreditif
Irrevocable Letter of Credit
Dürüstlük Kuralına Aykırı Hareket Etmek
bknz. Hile
“E” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Eksik Belge
Akreditifte ibrazı şart koşulan belgelerden bir veya birkaçının lehtar tarafından ibraz edilmemesi durumudur.
Bu durumda eğer lehtar kendisine tanınan süre zarfında belgeleri tamamlayıp uygun ibraz gerçekleştiremez ise amir bankanın ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Amir banka kendisini sorumluluktan kurtarmak için kendisine tanınan süre zarfında akreditif kurallarında belirtilen şekilde bir rezerv bildirimini akreditif lehtarına iletmekle mükelleftir. Aksi durumda amir banka akreditif lehtarına karşı ödeme ile sorumlu olurken akreditif amirinin olası zararlarını da tazmin riskiyle karşı karşıya kalabilecektir.
Elektronik İmza
Bir elektronik kayda ekli veya onunla mantık ilişkisi kurulmuş olan, ilgili kişinin kimliğinin saptanması ve bu kişinin elektronik kaydın gerçekliğini kanıtlamak için kullandığı veya benimsediği bir veri işlemi anlamına gelir. (eUCP madde 3b-ii)
Elektronik Kayıt
- Elektronik araçlarla yaratılan,üretilen,gönderilen,iletilen,alınan veya saklanan,
- bir göndericinin açık kimliği,içerdiği verinin açık kaynağı,tam ve değişmeden kalıp kalmadığı hususlarında gerçekliği kanıtlanabilir olan, ve
- eUCP akreditifinin şartlarına uygunluğu yönünden incelenmesi mümkün olan veri anlamına gelir.
En Az İki Farklı Taşıma Şeklini Kapsayan Taşıma Belgesi
Nasıl isimlendirilmiş olursa olsunlar, “UCP 600” akreditif kurallarındaki şartları yerine getirmeleri yanı sıra bir taşıma belgesinde birden fazla taşıma şeklinin kullanıldığı anlaşılmakta ise bu tip taşıma belgeleri en az iki farklı taşıma şeklini kapsayan taşıma belgeleri olarak değerlendirilmektedir.
Ertelemeli Ödemeli Akreditif
Vadeli akreditif. Türkçe’de akreditif vadesi terimi ile iki farklı kavram açıklanmaya çalışılmakta bu da sıklıkla yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebilmektedir.
Bütün akreditifler bir vade tarihi belirterek açılmalıdırlar. Burada akreditif vadesi ile kast edilen akreditif evraklarının ibraz edilebileceği en son tarihtir. (date of expiry)
Diğer kullanımında vadeli akreditif tanımı ödemenin hemen yapılmayacağı fakat ilerideki bir tarihte yapılacağını açıklamak için kullanılmaktadır. (deferred payment) İşte bu ikinci kullanım şekli için vadeli akreditif yerine “Ertelemeli Ödemeli Akreditif” tanımının kullanılması oluşacak olası karışıklıkların önüne geçecektir. (bknz. Seza Reisoğlu,Türk Hukukunda ve Bankacılık uygulamasında Akreditif,2009,s:317)
eUCP
Elektronik İbraz İçin Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama’ya Ek Yayın.
“F” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Fatura
Bknz. Ticari fatura, Proforma Fatura, Konsolosluk Faturası,
FCR
Forwarders Certificate of Receipt. FCR bir taşıma sözleşmesi içermediği için akreditif kuralları nezninde taşıma belgesi olarak Kabul görmemektedir. FCR iki şekilde düzenlenebilir.
Mallar alıcının emrine hazır tutulacak şekilde,
Alıcıya sevk edilmek üzere malların forwarder tarafından dış görünüş itibariyle iyi durumda teslim ve kontrol altına alındığını belgeleyecek şekilde.
F Grubu Incoterms
INCOTERMS 2000’in F grubunda FCA, FAS ve FOB olmak üzere 3 adet ticari terim bulunmaktadır. F grubu ticari terimler satış sözleşmesinde kullanıldığında, satıcının sorumluluğu ürünleri ihracat işlemleri yapılmış şekilde alıcının belirleyeceği taşıyıcıya teslim etmektir.
FCA – FREE CARRIER (named place) Taşıyıcıya Masrafsız (… olarak belirtilen yerde)
FAS – FREE ALONGSIDE SHIP (named port of shipment) Gemi Doğrultusunda Masrafsız (…. olarak belirtilen yükleme limanında )
FOB – FREE ON BOARD (named port of shipment) Gemide Masrafsız (…. olarak belirtilen yükleme limanında )
Force Majeure
bknz. Mücbir Sebep.
FORM A Menşe Şahadetnamesi
Bazı gelişmiş ülkeler az gelişmiş veya gelişmekte olan ülke menşeli ürünlere indirimli gümrük vergisi uygulamaktadırlar. Bu sisteme Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) denilmektedir. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) uygulayan ülkelerin bu çerçevede Türkiye menşeli ürünlerin ithalatında tavizli gümrük oranları uygulamak için aradığı menşe belgesine FORM A MENŞE ŞAHADETNAMESİ denilmektedir.
Fraud
bknz. Hile.
Freight Forwarder
Yük Sevkiyatçısı veya Yük Komisyoncusu
Freight Forwarder Bill of Lading
Freight Forwarder Konşimentosu. HBL (House Bill of Lading) olarak da kullanılır.
“G” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Gayrikabili Rücu Akreditif
Geri dönülemez akreditif, Irrevocable Letter of Credit.
Geç İbraz Rezervi
Akreditifte ibrazı şart koşulan belgelerin, akreditif geçerlilik süresinden sonra (letter of credit expiry date) görevli bankaya ibraz edilmesi sonucu ortaya çıkan durumdur.
Akreditif kurallarına göre normal olarak bankaların geç ibraz durumunda evrakların hiç ibraz edilmediğini varsaymaları gerekmekte iken uygulamada geç ibraz bir rezerv gibi algılanmakta ve geç ibraz rezervi belirtilerek akreditif lehtarının ve amirinin mağdur olmasının önüne geçilmektedir.
Geç Yükleme Rezervi
Late shipment discrepancy. Malların akreditifte belirtilen son yükleme tarihinden sonraki bir tarihte yüklenmesi sonucu ortaya çıkan rezerv durumu.
Görevli Banka
Nominated Bank. Akreditifin kullanımda oldugu banka veya herhangi bir banka nezdinde kullanılır biçimde açılmıs bir akreditifte herhangi bir banka anlamına gelir.
Görevli bankanın ödeme ile ilgili olarak kesin bir yükümlülüğü yoktur. Uygun evrak ibrazında kesin ödeme yükümlülüğü amir bankasına ve varsa teyit bankasına aittir.
“H” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Havayolu Taşıma Belgesi
Havayolu Konşimentosu. Air Transport Document. Air Waybill. AWB.
UCP 600’e göre, bir havayolu taşıma belgesi, nasıl adlandırılmış olursa olsun,
i. taşımacının ismini göstermeli ve,
- taşımacı tarafından, veya
- taşımacı adına ismi belirtilen bir acente tarafından, imzalanmalıdır.
ii. malların taşıma için kabul edildigini belirtmelidir.
iii. düzenlenme tarihini belirtmelidir.
Honour
İbrazın Karşılanması.
Amir banka açmış olduğu akreditifte uygun evrak ibrazında akreditif lehtarına ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük UCP 600’de Honour olarak tanımlanmıştır.
Bilindiği gibi UCP 600’e göre akreditifler; görüldüğünde ödemeli (at sight), vadeli ödemeli (deferred payment), iştira (negotiation) ile ve poliçe kabulü (acceptance) ile ödemeli olacak şekilde 4 farklı yöntem ile açılabilmektedirler.
Ayrıca karışık ödeme (mixed payment) ile de akreditifler açılabilmektedir. Her ne kadar karışık ödemeli akreditifler açıkça UCP 600’de tanımlanmamış olsa da UCP 600’de yer alan bazı maddelerde bu şekilde yapılacak ödemeleri mümkün kılacak şekilde düzenlemeler yapılmıştır.
UCP 600 madde 2’de Honour (İbrazın Karşılanması) aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır,
a) akreditif belgelerin ibrazı üzerine ödeme yöntemiyle kullanımda (available by sight payment) ise ibrazda ödeme yapmak,
b) akreditif vadeli ödeme yöntemiyle kullanımda (available by deferred payment) ise vadeli ödeme yükümlülügüne girmek ve ödeme vadesinde ödeme yapmak,
c) akreditif poliçe kabulü yöntemiyle kullanımda (available by acceptance) ise lehtar tarafından çekilen poliçeyi kabul etmek ve poliçenin ödeme vadesinde ödeme yapmak, anlamına gelir.
Dikkat edilirse iştira tanım harici tutulmuştur.
“İ” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
İbraz
Bir akreditif altında belgelerin amir bankaya veya görevli bankaya teslimi veya bu suretle teslim edilen belgeler anlamına gelir.
İhbar
İhbar bankasının akreditifi akreditif lehtarına ihbar etmesidir. İhbar bankası akreditifi veya değişikliği ihbar etmekle akreditifin veya değişikliğin görünür gerçekliğini kendine göre yeterli biçimde belirlediğini ve ihbarın, alınan akreditifin veya değişikliğin şartlarını doğru olarak yansıttığını belirtmiş olur.
İhbar Bankası
Advising bank. Amir bankanın talebi üzerine akreditifi ihbar eden banka anlamına gelir.
Incoterms 2020
Dünya genelinde her yıl yapılmakta olan dış ticaretin büyük bir kısmında kullanılan, dünya çapında standart olarak kabul gören Incoterms kuralları, 1936’da Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yaratıldığından buyana, uluslararası ticaretin gelişimine ayak uydurabilmesi için düzenli olarak güncellenmiştir.
2020 yılında yeniden düzenlenen Kuralların yeni revizyonu, Incoterms® 2020, 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Incoterms kuralları, temel olarak malların satıcı tarafından alıcıya tesliminde taraflara düşen görevleri, masrafları ve hasarı düzenler.
Özellikle uluslararası satış sözleşmelerinde yaygın olarak kullanılan bu kurallar, ticari terimlerin değişik ülkelerde yapılan farklı yorumlarının oluşturduğu belirsizliklerin ortadan kaldırılmasını, yanlış anlamaların ve masraflı ihtilafların sayısının azaltılmasını sağlamaktadır.
International Commercial Terms
Uluslararası Ticari Terimler veya Uluslararası Teslim Şekilleri. Kısaltılmış biçimi Incoterms.
İptal
Akreditifin iptal edilmesi.
Issuing Bank
Amir banka, bir amirin (applicant) talebi üzerine veya kendi adına bir akreditif açan banka anlamına gelir.
İştira
Negotiation.
Uygun bir ibraz altında poliçelerin (görevli bankadan başka bir banka üzerine çekilen poliçelerin) ve/veya belgelerin, görevli bankanın ramburse edilmesi gereken banka iş gününde veya daha önce görevli banka tarafından lehtara avans ödeme yapılarak veya avans ödeme yapılacağı kabul edilerek satın alınması anlamına gelir.
İthalat Akreditifi
Import Letter of Credit. Bir ithalat işlemine bağlı olarak açılan akreditifi anlatmaktadır. Esasen her ithalat akreditifi aynı zamanda akreditif lehtarı için bir ihracat akreditifi konumundadır.
İthalat Akreditifi Açmak
Open/Issue an Import Letter of Credit.
“K” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Karayolu Taşıma Belgesi
Road Transport Document. CMR taşıma belgesi. Akreditifli ödemelerde kullanılması durumunda düzenlenmeleri UCP 600 madde 24’e göre düzenlenmelidir.
Karşılıklı Akreditif
Back to Back Letter of Credit.
Kısmi Sevkiyat
Akreditife konu olan malların tek seferde değil de, parçalar halinde sevk edilmesi durumudur. Aksine bir hüküm olmadığı sürece en son akreditif kurallarında kısmi sevkiyata izin verilmektedir.
Komisyon
Bankaların akreditif işlemlerini gerçekleştirirken vermiş oldukları hizmetler karşılığında almış oldukları ücret.
Konşimento
Konşimento; taşıyan veya onu temsilen kaptan yahut yetkili bir acenta tarafından tek taraflı olarak düzenlenen, eşyanın taşınmak üzere teslim olunduğu ikrarını ve taşındıktan sonra varma limanında senedin hak sahibi görünen hamiline, senedin iadesi karşılığında aynen teslim edileceği taahhüdünü içeren kıymetli evraktır.
Zamanla değişen ticari gerekliliklere göre kullanılmakta olan konşimentolar da klasik tanımlarının yanı sıra değişik özellikler kazanarak farklı isimler adı altında kullanılmaya başlanmıştır.
Aşağıda akreditif kuralları dahilinde tanımlanan konşimento çeşitleri ve her bir konşimento çeşidinin hangi akreditif kuralına göre değerlendirilmeye alınması gerektiği yer almaktadır.
- En az iki farklı taşıma şeklini kapsayan taşıma belgesi : Genellikle “Multimodal Bill of Lading” olarak adlandırılmaktadırlar. ==> UCP 600 madde 19.
- Konşimento : Genellikle “Bill of Lading” veya “Marine Bill of Lading” olarak adlandırılmaktadırlar. ==> UCP 600 madde 20.
- Ciro Edilemez Denizyolu Taşıma Senedi : Genellikle “Non-Negotiable Bill of Lading” veya “Express Bill of Lading” olarak adlandırılmaktadırlar. ==> UCP 600 madde 21.
- Charter Party Konşimento : Genellikle “Charter Party Bill of Lading” olarak adlandırılmaktadırlar. ==> UCP 600 madde 22.
Küşat Mektubu
Swift sistemi ile açılan akreditiflerde MT 700 swift mesajı ile lehtara iletilen akreditif metnine verilen isim. Bazen, akreditif açma teklif formuna da küşat mektubu denildiği görülmektedir..
“L” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Late Presentation
Geç ibraz. Evrakların akreditifte öngörülen süreden daha sonraki bir tarihte bankaya sunulmasıdır.
Late Shipment
Geç yükleme. Malların akreditifte öngörülen süreden daha sonraki bir tarihte yüklenmesidir.
Lehtar
Lehine akreditif açılan kuruluş. Dış ticaret işlemine konu olan akreditiflerde ihracatçıdır.
Letter of Credit
L/C. Akreditif.
Letter of Credit Rules
Akreditif kuralları. Mevcut uygulamada ICC’nin hazırlamış olduğu kurallar uluslar arası akreditif işlemlerinde en sık kullanılan kurallardır. Güncel akreditif kuralları ise UCP 600 olarak anılmaktadır.
L/C
Letter of Credit’in kısaltmasıdır.
“M” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Mal Tanımı
Description of Goods. Swift mesajı ile açılan akreditiflerde mal tanımı “45A : Description of Goods and Services” maddesi altında yer almaktadır.
Menşe Şahadetnamesi
Certificate of Origin. Malların hangi ülke menşeine ait olduğunu gösterir belgedir. Genellikle ticaret odaları tarafından tasdik edilmekle beraber sanayi odalarınca da tasdik edilebilmektedirler.
Özellikli menşe şahadetnameleri olan FORM A Belgesi ve EUR1 belgesi ile karıştırılmamalıdır. Ayrıca bazı mallarda Avrupa Birliği’ne yaptığımız ihracatlarda A.TR. Belgesi düzenlendiği de akılda tutulmalıdır.
Milletlerarası Yeksanek Kurallar
ICC (International Chamber of Commerce) tarafından düzenlenmiş olan akreditif kurallarına verilen Türkçe isimdir.
Muhabir Banka
Advising Bank. İhbar Bankası. Akreditifi lehtara ihbar eden banka.
Mücbir Sebep
UCP 600’ün 36. maddesinde mücbir sebep halinden (Acts of God) aşağıdaki şekilde bahsedilmektedir.
“Bir banka doğal afetler, isyan, ayaklanma, iç karışıklıklar,savaş hali, terör eylemleri veya grev veya lokavtlar veya kendi kontrolü dışındaki diğer nedenlere bağlı olarak faaliyetinde meydana gelecek kesintiden kaynaklanan sonuçlardan dolayı hiçbir yükümlülük ve sorumluluk üstlenmez.”
“N” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Nakliye Belgeleri
Shipping Documents. UCP 600 dahilinde tanımı olmayan ifadelerden birisidir. ISBP 821 paragraf A19 a’da nakliye belgeleri, poliçeler ve belgelerin iletildiğini kanıtlayan belgeler (email gönderim raporları, kurye alındıları gibi) hariç olmak üzere akreditif tarafından ibrazı şart koşulan tüm belgeler olarak tanımlanmıştır.
Navlun
Freight. Özellikle taşıma belgesinde “navlun önceden ödenmiştir” “Freight Prepaid”, “navlun ödenmemiştir” “Freight Collect” ibarelerinin yazılması bankalarca istenilebilmektedir.
Negotiation
Bakınız ==> İştira.
Nominated Bank
Görevli Banka.
Non-Negotiable Sea Waybill
Ciro Edilemez Denizyolu Taşıma Senedi.
Nüsha
Akreditifte ibraz edilecek evrakların kaç adet olarak hazırlanması gerektiğini belirten terimdir. Akreditiflerde evraklar orjinal nüshalar ve kopya nüshalar olarak hazırlanmaktadır.
“O” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Ocean Bill of Lading
Okyanus Konşimentosu.
On Board Date
Yükleme tarihi.
On Board Notation
Yükleme kaydı.
Ön İhbar
UCP 600 madde 11’de ön ihbar ile ilgili olarak yapılan açıklama aşağıdaki gibidir. “Bir akreditif açılışının veya değişikliğin ön ihbarı (preavi), amir bankanın ancak üzerinden işlem yapılacak akreditifi açmaya veya üzerinden işlem yapılacak değişikliği yapmaya hazır olması halinde gönderilecektir. Bir ön ihbar gönderen amir banka üzerinden işlem yapılacak akreditifi ön ihbarla uyumsuz olmayan şartlarda gecikmeksizin açmakla veya değişikliği ön ihbarla uyumsuz olmayan şartlarda gecikmeksizin yapmakla dönülemez biçimde yükümlüdür.”
“P” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Packing List
Bakınız ==> Çeki Listesi.
Partial Shipment
Bakınız ==> Kısmi Sevkiyat.
Poliçe
Draft veya Bill of Exchange. Poliçede üç taraflı bir alacak ilişkisini düzenleyen bir değerli bir evraktır. Akreditiflerde istenilmesi durumunda poliçenin kimin üzerine çekileceği akreditif metninde belirtilmelidir. Ayrıca cirolanması gereken durumlarda akreditif şartlarına uygun olarak cirolanmalıdır.
Port of Loading
Yükleme Limanı.
Port of Discharge
Boşaltma Limanı.
“R” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Rambursman
Reimbursement. İngilizcedeki kelime anlamı birisinin katlanmış olduğu maliyetleri karşılamak anlamına gelen rambursman terimi akreditifli işlemlerde bankalar arasındaki ödemeler için kullanılmaktadır.
Akreditif işlemlerinde çoğu zaman birden fazla banka yer almaktadır. Örneğin görevli bir banka kendisine ibraz edilen akreditif şartlarına uygun belgeleri satın almakla ramburse edilmeye hak kazanmış olmaktadır. Zira amir banka görevli bankaya bu görevi akreditif açılışında vermiştir.
Dolayısı ile rambusrman terimi akreditif işlemlerine yeni başlayan kişiler için çoğu zaman karışık gibi görünse de bankalar arasındaki sorumluluk ve görevlerin işleyişi kavrandıkça rambursman teriminin kullanım amacı daha rahat anlaşılabilmektedir.
Rambursman Bankası
Reimbursement Bank. Özellikle teyitli akreditiflerde önem kazanan ve teyit bankasının kendisini korumaya almasında rolü olan bankadır.
Rambursman Kuralları
URR 725 Uniform Rules for Bank-to-Bank Reimbursements. (ICC Yayın No 725 : Akreditiflere İlişkin Bankalar Arası Rambursmanlar İçin Bir Örnek Kuralları)
Red Clause Letter of Credit
Red Clause Akreditif. Peşin Ödemeli Akreditif daha doğru tabirle avans ödemeli akreditif.
Rezerv
Bankaların ibraz edilen belgelerde yapmış oldukları incelemeler sonucunda bulmuş oldukları uygunsuzluklara verilen isimdir.
Rezerv Masrafı
Discrepancy Fee. Çoğu amir bankanın akreditif açılışında akreditif metnine eklemiş oldukları ve buna bağlı olarak lehtardan her bir rezervli evrak seti için talep etmiş oldukları komisyon.
“S” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Sahte Akreditif
İhracatçı firmaları ve/veya bankaları kandırmak sureti ile haksız kazanç elde etmek maksadıyla çeşitli yollarla düzenlenen akreditif ve bu amaçla yapılan işlemler bütünüdür.
Satış Sözleşmesi
Sales Contract. Bir dış ticaret işleminde alıcı ve satıcının karşılıklı hak ve yükümlülüklerini belirten, malın özelliklerini gösteren ve işlemin işleyişi ile ilgili olarak tarafların yapmaları gerekenleri açıklayan bir ticari akiddir. Aynı zamanda olası anlaşmazlık durumunda hangi hukuki kuralların geçerli olacağı ve hangi mahkemelerin yetkili olacağı da satış sözleşmesinde yazılmalıdır.
Ship on Board
Malların gemiye yüklendiğini gösterir kayıt.
Sigorta Poliçesi
Insurance Policy.
Sigorta Sertifikası
Insurance Certificate.
Swift
Bankaların birbirleriyle haberleşmelerini sürdürdükleri şifreli bağlantı sistemidir.
İhbar bankası tarafından görünür gerçekliği tespit edilebilen swift sistemi ile gönderilmiş olan akreditif UCP 600’e göre akreditif ihbarı için tek başına yeterlidir ayrıca imzalı orjinal akreditif metnin gönderilmesine gerek yoktur.
“T” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Tahsiller İçin Birörnek Kurallar
URC 522. Vesaik mukabili işlemlerde kullanılan ve ICC tarafından yazılmış olan kurallardır.
Teyit Bankası
Confirming Bank. Amir bankanın talebi veya verdiği yetki üzerine akreditife teyidini ekleyen banka anlamına gelir.
Teyitli Akreditif
Açılmış olan bir akreditife teyit bankasınca teyit verilmesi ile oluşan akreditifler teyitli akreditif olarak adlandırılmaktadırlar. Teyitli akreditiflerde uygun evrak ibraz edilememesi durumunda teyit düşmektedir.
Ticaret Odası Tasdiği
Belgelere ticaret odası tarafından onay kaşesi vurulmasıdır.
Ticari Fatura
Commercial Invoice. UCP madde 18’e göre;
Bir ticari fatura,
i. lehtar tarafından düzenlenmiş olarak gözükmelidir (38. Madde hükmü hariç);
ii. akreditif amiri adına düzenlenmelidir (38(g) fıkrası hükmü hariç);
iii. akreditifin para cinsi üzerinden düzenlenmelidir; ve
iv. imzalanmış olması gerekmez.
Transfer Edilebilir Akreditif
Transferable Letter of Credit.Devedilebilir akreditif.
“U” Harfi ile Başlayan Akreditif Terimleri
Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması
ISBP 821. International Standard Banking Practice for the Examination of Documents under Documentary Credits 2023 Revision for UCP 600.
UCP 600
Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama. En güncel ve halen yürürlükte olan akreditif kurallarıdır.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri