Dış Ticarette Kullanılan Ödeme Yöntemleri

Ozgur Eker (CDCS-Akreditif Uzmanı) Dış Ticarette Ödeme Yöntemleri, Video , , , , ,

Günümüz rekabet ortamında değişik ülkelerdeki rakip firmaların arasından sıyrılabilmek ve ayakta kalabilmek için ihracatçı firmaların müşterilerine uygun ödeme yöntemleri ile desteklenmiş cazip satış teklifleri sunmaları, her zamankinden daha fazla önem kazanmıştır.

Her bir ihracat işlemi için ödemeyi tam ve zamanında almanın asıl hedef olduğunu düşünerek, ödeme yöntemi seçimi yaparken , seçimin ihracatçının ödeme riskini minimize etmesi kadar ithalatçının taleplerine de karşılık verebiliyor olmasına dikkat edilmelidir.

Bugünkü yazımızda ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanılan 4 temel ödeme yöntemini açıklayacağız.

Not: Dış Ticarette Ödeme Yöntemleri başlıklı videomuzu izlemek için lütfen tıklayınız.

Not 2: Dış Ticarette Ödeme Yöntemleri başlıklı pdf dosyasına ulaşmak için tıklayınız.

Dış Ticarette Kullanılan Ödeme Yöntemleri

Uluslararası ticarette temel olarak kullanılan dört ana ödeme yöntemi sırası ile şunlardır ; mal mukabili ödeme, peşin ödeme, vesaik mukabili ödeme ve akreditifli ödemeler.

Şekil 1’de de görülebileceği gibi her bir yöntem taraflar açısından değişik risk unsurları barındırmaktadır. Satış sözleşmesi imzalanmadan önce yapılan görüşmelerde tarafların hangi ödeme yönteminin her iki taraf için de en optimum faydayı sağlayacağı üzerinde durmaları gerekmektedir.

Şekil1 : Dış Ticarette Ödeme Yöntemleri ve Taşıdıkları Riskler

Ödeme Yöntemi Seçimi ile İlgili Temel Noktalar:

  • Her ödeme yöntemi ithalatçı ve ihracatçı için değişik risk değerlerine sahiptir.
  • İhracatçılar açısından ödemesi alınmamış bir yükleme ithalatçıya sağlanmış finansman niteliğindedir.
  • Bu yüzden ihracatçılar ödemenin mümkün olan en kısa zamanda ellerinde olmasını isterler. İhracatçılar için en makbul ödeme yöntemi sipariş verilir verilmez veya yükleme yapılmadan önce alabildikleri ödeme yöntemidir.
  • İthalatçılar açısından ise ürünler gelmeden önce yapılmış olan her ödeme bir nevi ihracatçıya sağlanmış finansman niteliğindedir.
  • Dolayısı ile ithalatçılar için ürünleri bir an önce alıp ödemeyi mümkünse ürünleri sattıktan sonra yapmaya çalışmak kendi çıkarları açısından en uygun davranıştır.

Bu sayfada genel olarak dış ticarette kullanılan ödeme yöntemleri hakkında bilgi verdikten sonra her bir ödeme yöntemi ile ilgili daha detaylı bilgilere ulaşabilmeniz için linklere yer verilmiştir.

Peşin Ödeme:

Peşin ödeme ihracatçı için en avantajlı ödeme yöntemidir. Peşin ödemede mallar alıcıya teslim edilmeden önce ödeme ihracatçı tarafından alınmaktadır. Hatta bazı durumlarda ihracatçı siparişe başlamadan peşin ödemenin bir kısmını almakta ve kendisini sipariş iptali riskine karşı da güvence altına alabilmektedir.

Peşin ödemeler genellikle elektronik havale (wire transfer) ile ithalatçının bankasından ihracatçının bankasına ulaştırılmaktadır. Peşin ödemeler ithalatçılar açısından ise en dezavantajlı ödeme yöntemidir. Peşin ödemede ısrar eden ihracatçıların müşterilerini daha esnek ödeme yöntemleri öneren rakiplerine kaptırma riski bulunmaktadır.

Mal Mukabili Ödeme:

Açık hesap olarak da adlandırılmaktadır. İhracatçı yüklemeyi mal bedelini henüz almadan yapmaktadır. Vade genellikle 30 ile 90 gün arasında değişmektedir. Mal mukabili ödeme ithalatçı açısından en avantajlı ödeme yöntemidir. Mal mukabili ödeme ihracatçıların ithalatçıları bir nevi finanse ettikleri bir ödeme yöntemidir.

Mal mukabili ödeme şeklinde ithalatçının vadesinde ödeme yapmamasının riski tamamen ihracatçının üzerindedir. Mal mukabili ödemelerde ihracatçılar ihracat sigortası uygulamaları ile bu risklerinin önemli bir kısmını sigorta şirketlerine yükleyebilmektedirler.

Vesaik Mukabili Ödeme:

Vesaik mukabili ödeme ihracatçının gönderi bankası (remitting bank) aracılığı ile vesaikleri tahsilat bankasına (collecting bank) ödeme talebi ile beraber yollaması ile başlar. Vesaikler ödemenin ithalatçıdan tahsili veya tahsile ilişkin alınan ödeme garantisi sonrasında ithalatçıya teslim edilmektedir. Ödeme ise tekrar bankalar kanalı ile ihracatçıya ulaşmaktadır.

Vesaik mukabili işlemlerde bankalar her ne kadar işlemleri kolaylaştırıcı rol üstlenseler de ithalatçının ödeme yapmaması veya malları kabul etmemesi gibi durumlarda bankaların hiçbir sorumlulukları bulunmamaktadır. Vesaik mukabili ödemeler, ihracatçıları akreditifli ödemelerden daha az, fakat mal mukabili ödemelerden daha fazla koruyan bir ödeme şeklidir.

Akreditifli Ödeme:

Akreditifli ödemeler uluslararası ticarette kullanılan en güvenilir ödeme yöntemlerinden bir tanesidir. Akreditif, ödemenin ihracatçıya bir banka tarafından garanti edildiği ve ihracatçının söz konusu ödemeyi akreditif şart ve kurallarına uyması ile almaya hak kazandığı bir uluslararası ödeme yöntemidir.

İhracatçı, akreditif şartlarına uyduğunu akreditif metninde istenilen belgeleri rezervsiz olarak görevli bankaya ibraz etmesi sonucunda kanıtlamakta ve ödemeye hak kazanmaktadır. Akreditifli ödemeler özellikle ihracatçıların zamanında ve tam olarak ödemelerini alabilmelerine olanak vermektedir.

Ayrıca ithalatçılara da açmış oldukları akreditif şartları yerine getirilmeden ihracatçıya ödeme yapılmayacağına dair güvence vermektedir.

ÖZGÜR EKER (CDCS)

Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri

Bize ulaşın