Geri Dönülemez Akreditif, İngilizce tanımı Irrevocable Letter Of Credit (ILOC) olan ve Türkçe’de Gayri Kabili Rücu Akreditif şeklinde de kullanılan bir akreditif çeşididir.
Kısaca tanımlamak gerekirse, amir banka, lehtar ve eğer mevcut olması durumda teyit bankasından her birinin onayı olmadan geriye alınması, revize edilmesi veya iptal edilmesi mümkün olmayan akreditif türlerine Gayri Kabili Rücu Akreditif veya diğer bir deyişle Geri Dönülemez Akreditif denilmektedir.
Bugünkü yazımızda geri dönülemez akreditif olarak isimlendirilen ve İngilizce’si Irrevocable Letter of Credit olan akreditif çeşidini inceleyeceğiz.
Ayrıca yazımızın sonunda swift mesajlarında geri dönülemez akreditiflerin ne şekilde gösterildiğini göreceğiz.
Akreditif şartlarının, akreditif açıldıktan sonra akreditif lehtarının izni olmaksızın değiştirilememesi ve akreditifin amir banka tarafından tek taraflı olarak iptal edilememesi, geri dönülemezlik (irrevocability) ilkesi uyarınca gerçekleşmektedir.
Güncel akreditif kuralları olan UCP 600 içerisinde geri dönülemezlik ilkesini açıklayan başlıca maddeler ise şunlardır:
- Bir akreditifin dönülemez (irrevocable) olduğu belirtilmese dahi o akreditif dönülemezdir. (madde-3)
- Bir amir banka akreditifi açtığı an itibariyle ibrazı karşılamakla dönülemez biçimde yükümlüdür. (madde 7-b)
- Bir teyit bankası akreditife teyidini eklediği an itibariyle ibrazı karşılamakla veya iştira etmekle dönülemez biçimde yükümlüdür. (madde 8-b)
- 38. maddede belirtilen durumlar dışında bir akreditif amir bankanın, varsa teyit bankasının ve lehtarın onayı olmadan değiştirilemez veya iptal edilemez. (madde 10-a)
Gayri Kabili Rücu Akreditif, amir banka tarafından lehtarın onayı olmaksızın üzerinde revizyon yapılamadığı için, ihracatçı açısından dönülebilir akreditife (kabili rücu akreditif) oranla daha güvenilir bir konuma sahiptir.
Gayri Kabili Rücu Akreditifte ihracatçı kendi onayı olmaksızın akreditif şartlarında yapılacak olası değişikliklere karşı korunmaktadır ve ihracatçı bilmektedir ki açılmış olan akreditif şekil ve şartları kendi rızası olmadan değiştirilip iptal edilemeyecektir.
Halen yürürlükte olan en son akreditif kurallarına göre (UCP 600) akreditif metninde akreditifin dönülebilir veya dönülemez olduğu belirtilmemiş ise dönülemez olarak kabul edilmektedir.
Bir Akreditifin Geri Dönülemez Olduğu Swift Mesajında Nasıl Gösterilir
Swift mesajı ile açılan akreditiflerde, akreditifin Gayri Kabili Rücu Akreditif olduğu 40A bölümünde belirtilmektedir.
Örneğin Gayri Kabili Rücu Akreditif swift mesajında aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.
40A: FORM OF DOCUMENTARY CREDIT
IRREVOCABLE
Swift mesajlarının 40A bölümünde rastlanabilecek tüm tanımlamalar ise şöyledir;
- IRREVOCABLE : Akreditifin Gayri Kabili Rücu olduğunu gösterir.
- IRREVOCABLE TRANSFERABLE : Akreditifin devredilebilir ve Gayri Kabili Rücu olduğunu gösterir.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri