Uluslararası ticarette mal alım satım işlemlerinin olmazsa olmazı olan Incoterms kuralları, tarafların hak ve yükümlülüklerini netleştiren uluslararası kabul görmüş ticaret terimledir.
2020 yılında güncellenen Incoterms kural kitapçığında değişen ticaret pratiklerine uyum sağlamak amacıyla bazı önemli revizyonlara yer verilmiştir.
Bu yazımızda, Incoterms 2020 ve 2010 sürümleri arasındaki başlıca farkları bulabilirsiniz.
Denizyolu taşımacılığında FCA teslimi ve yükleme kaydı konusundaki düzenleme, CIF ve CIP teslimlerdeki sigorta kapsamları, DAT teslim şeklinin DPU olarak değiştirilmesi ve taşımanın alıcı veya satıcının kendi araçlarıyla organize edilmesine olanak sağlanması yazımızın başlıklarını oluşturmaktadır.
Bu dört temel düzenleme Incoterms 2020 kitapçığında yapılan editöryal düzeltmeler olarak göze çarpmaktadır.
FCA Teslimde Yükleme Kaydı İçeren Konşimento İbrazı
Denizyolu taşımalarda, FCA kuralı uyarınca teslim malların gemiye yüklenmesinden önce gerçekleşmektedir. FCA teslimde bu yüzden satıcının taşıyıcıdan yükleme kaydı içeren bir konişmento alıp alamayacağı hiçbir şekilde kesin değildir.
Fakat, ürünler FCA teslim şekli uyarınca deniz yoluyla taşınacak şekilde satıldığında, alıcılar (veya bir akreditif söz konusu olduğunda daha ziyade bankalar) satıcıdan yükleme kaydı (shipped on board) içeren bir konşimento talep edebilmektedirler.
Bu durumlardaki gereksinimi karşılayabilmek için, Incoterms 2020’nin FCA teslim şeklinde değişiklik yapılmış ve FCA teslim şeklinde satıcının on board kaydı içeren bir konşimento ibraz etmesi olanaklı hale getirilmiştir.
Alıcı ve satıcı, alıcının taşıyıcıya, malların yüklenmesinden sonra satıcıya yükleme kaydı içeren bir konişmento düzenlemesi yönünde talimat vereceği konusunda anlaşabilirler; satıcı bunun üzerine alıcıya o konşimentoyu vermekle yükümlü olur.
Incoterms 2020 kitapçığında konu ile ilgili olarak “Yükleme kaydı içeren konişmento ve FCA teslim arasındaki bu kısmi uyumsuzluğa rağmen, ICC bunun piyasanın kanıtlanmış bir gereksinimini giderdiğinin farkındadır.” denilmektedir.
CIF ve CIP Kurallarında Farklı Seviyelerdeki Sigorta Kapsamları
Incoterms 2010 kuralları hem CIF hem de CIP teslim şeklinde satıcıya Enstitü Kargo Kuralları’nın C klozu (Institute Cargo Clauses (C)) kapsamda bir nakliyat sigortası temin etme borcu yüklüyordu.
Enstitü Kargo Kuralları’nın (C) klozu, en az kapsamlı nakliyat sigortası olup; dar kapsam olarak tabir edilen riskleri teminat altına alır.
Buna karşın Enstitü Kargo Kuralları’nın (A) klozu (Institute Cargo Clauses (A)), bazı istisnalara tabi olmakla birlikte, “tüm riskleri” (all risks) teminat altına alır ve geniş kapsamlı poliçe olarak bilinir.
Incoterms 2020 kuralları yazılırken, ICC heyeti tüm riskleri kapsayan sigorta kullanımının faydalı olacağı düşüncesinden yola çıkarak, CIP teslimlerde aranan minimum sigorta kapsam şartını Enstitü Kargo Kuralları’nın (A) klozu (Institute Cargo Clauses (A)) olarak güncelledi.
CIF teslimlerde ise dar teminat olarak adlandırılan Enstitü Kargo Kuralları’nın C klozu (Institute Cargo Clauses (C)) korundu. Bunun gerekçesi ise daha çok deniz taşıması yoluyla yapılan emtia satışlarında dar kapsam sigortanın çoğu durumda yeterli olacağı, geniş kapsamlı sigortanın ise sigorta primlerini arttıracağı yönündeki görüştür.
Buna göre CIF teriminde kural olarak Enstitü Kargo Kuralları’nın (C) klozları öngörülür; bununla birlikte taraflar elbette daha yüksek bir teminat limiti üzerinde anlaşabilirler.
CIP teriminde ise, satıcının Enstitü Kargo Kuralları’nın (A) klozlarında öngörülen kapsamda bir sigorta temin etmesi gerekir. Burada da yine, tarafların daha düşük bir teminat limiti kararlaştırmaları mümkündür.
DAT Teslim Şeklinin DPU Olarak Değiştirilmesi
ICC, Incoterms 2020 ile DAT ve DAP terimlerinde iki değişiklik yapmaya karar verdi.
İlk olarak, bu iki Incoterms 2020 kuralının yeri birbiriyle değiştirildi. Buna göre, teslimin boşaltmadan önce gerçekleştiği DAP terimi artık DAT teriminden önce gelir.
İkinci olarak, DAT teriminin ismi DPU (Belirlenen Yerde Boşaltılmış Olarak Teslim) olarak değiştirildi ve böylece varma yerinin sadece bir “terminal” değil, herhangi bir yer olabileceği vurgulandı.
Ancak, bu yerin bir terminalde olmaması halinde, satıcının malları teslim etmeyi düşündüğü yerin malları boşaltabileceği bir yer olduğundan emin olması gerekmektedir.
Taşımanın Satıcının veya Alıcının Kendi Taşıma Aracıyla Yapılmasına Olanak Sağlanması
Incoterms 2010 kurallarında taşımanın alıcı ve satıcıdan bağımsız bir taşıyıcı tarafından yapılması öngörülmektedir.
Oysa ki özellikle DAP, DPU ve DDP teslim şekillerinde satıcının taşımayı kendi aracıyla yapması mümkün iken; aynı şekilde EXW ve FCA teslim şekillerinde de alıcının kendi aracıyla nakliye organizasyounu yürütmesi olasılık dahilindedir.
Incoterms 2020 kurallarının EXW, FCA, DAP, DPU ve DDP teslim şekilleri; hem taşıma sözleşmesinin yapılmasına olanak sağlar, hem de basitçe taşımanın taraflardan birisi tarafından organize edilebileceği gerçeğini de kabul eder.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri