Multimodal bill of lading, birden fazla taşıma şeklini içeren kombine taşımalarda kullanılan bir taşıma belgesidir.
Tek bir taşıma belgesi altında karayolu, denizyolu, havayolu veya demiryolu taşımalarından en az iki tanesi kullanılmışsa bu taşıma belgesi kombine taşımalarda kullanılan bir taşıma belgesi olarak kabul görür.
Kombine taşımaların büyük çoğunluğunda denizyolu taşıması kullanıldığı için kombine taşımalarda kullanılan taşıma belgeleri multimodal konşimento (multimodal bill of lading) olarak isimlendirilir.
Multimodal bill of lading genel olarak iki çeşide ayrılabilir.
Bunlardan birincisi hat konşimentolarında iki veya daha fazla taşıma şeklinin kullanılmasıyla ortaya çıkan Multimodal Bill of Lading iken, ikinci çeşidi ise forwarder firmaların düzenlemiş oldukları Fiata Multimodal Transport Bill of Lading’dir.
Multimodal Konşimento Yazısının Konu Başlıkları
Multimodal Konşimento Çeşitleri Nelerdir?
Hat Konşimentosu Şeklinde Kullanılan Multimodal Bill of Lading:
Hat konşimentolarının genellikle sağ üst köşelerinde aşağıdaki gibi tanımlar yer alır:
- Bill of lading for combined transport and port-to-port shipments
- Bill of lading for combined transport shipment or port to port shipment
Hat konşimentoları yalnızca yükleme limanı (port of loading) ve boşaltma limanı (port of discharge) arasındaki bir taşımayı gösterdiği durumlarda denizyolu konşimentosu olarak kullanılırlar.
Fakat hat konşimentolarında place of receipt (yükleme yeri) veya place of delivery (nihai teslim yeri) kısımlarından birisi veya her ikisi de kullanılmışsa; bu durumda hat konşimentoları multimodal bill of lading veya combined bill of lading olarak kullanılmaktadır.
Fiata Multimodal Bill of Lading (FBL)
Fiata Multimodal Transport Bill of Lading, İngilizce tam kullanımı “Negotiable Fiata Multimodal Transport Bill of Lading” olan ve Türkçe’ye “Fiata Multimodal Taşıma Belgesi” veya “Fiata Forwarder Konşimentosu” olarak çevrilen bir taşıma belgesidir.
FBL, Fiata tarafından ilk olarak yayınlanan taşıma belgelerinden biridir ve sadece Fiata üyesi forwarder firmaları tarafından kullanılabilir. Ayrıca, FBL ICC (Uluslararası Ticaret Odası) tarafından onaylanmış bir taşıma belgesi olarak kabul görür.
Multimodal Konşimento Nasıl Düzenlenir?
Multimodal konşimentolarda genel olarak aşağıdaki alanların doldurulması beklenir:
Shipper:
Yükleme yapan firmayı gösterir. Çoğunlukla ihracatçı yani satıcı firmadır.
Consignee:
Ürünleri boşaltma limanında teslim alacak firma bilgisi bu alana yazılır. Emre düzenlenen multimodal konşimentolarda nakliyenin son etabının hangi taşıma şekli ile yapıldığı evrak tesliminde önem kazanır. Eğer, kombine taşımanın son etabı denizyolu haricinde bir taşıma şekli ile yapılmış ise alıcı orjinal konşimento olmaksızın ürünleri nakliyeciden teslim alabilir.
Notify:
Taşıyıcının varış yerindeki acentesi tarafından malın varışıyla ilgili bildirim yapılacak olan firmanın adı ve adresi bu bölümde yazılır.
Malların Teslim Alındığı Yer:
İngilizce “Place of Receipt” olarak ifade edilen bu başlık altında malların nakliyeci tarafından teslim alındığı yer gösterilir.
Yükleme Limanı:
İngilizcesi “Port of Loading” olup; malların yüklendiği limanı gösterir.
Boşaltma Limanı:
İngilizcesi “Port of Discharge” olup, malların boşaltılacağı limanı gösterir.
Teslim Yeri:
İngilizcesi “Place of Delivery” olup; malların alıcıya nerede teslim edileceğini gösterir.
Gemi Adı ve Sefer Numarası:
İngilizcesi, “Vessel Name and Voyage Number” olup, yükleme limanı ile boşaltma limanı arasında taşımayı yapacak geminin adını ifade eder.
Kap Sayısı ve Türü:
İngilizcesi “Number and Kind of Packages” olup, yüklemenin kaç birim ambalaj malzemesinden oluştuğu ve kullanılan ambalaj malzemesinin cinsinin açıklandığı bölümdür. Örneğin, 24 pallets, 60 plastic drums, 10 wooden cases gibi.
Mal Tanımı:
İngilizcesi “Description of Goods” olup, malların açıklamasının girildiği bölümdür. Bu bölüme yükleme ile ilgili diğer ticari bilgiler de girilebilir. Örneğin, akreditif numarası ve amir banka ismi gibi.
Brüt Ağırlık:
İngilizcesi “Gross Weight” olup; malların brüt ağırlığını belirtir.
Ölçüler:
İngilizcesi “Measurement” olup, malların hacim bilgisi veya kapların ölçüleri bu bölüme yazılır. Örneğin, 50 cbm gibi.
Navlun Kaydı:
İngilizcesi “Freight Charges” veya “Freight Notation” olup, navlunun ihracatçı tarafından mı yoksa ithalatçı tarafından mı ödeneceğini gösterir. Navlun ihracatçı tarafından ödenecekse “Freight Prepaid”, ithalatçı tarafından ödenecek ise “Freight Collect” ibaresi yazılır.
Düzenlenme Yeri ve Tarihi:
Konşimentonun nerede ve ne zaman düzenlendiğini gösterir.
Yükleme Kaydı ve Günü:
İngilizcesi “On Board Notation” olup, genellikle yükleme tarihi ile birlikte “Shipped on Board Date” ibaresiyle kullanılmaktadır. Ürünlerin gemiye yüklendiği tarihi göstermektedir.
Multimodal Konşimento Örnekleri:
Hat Konşimentosu Şeklinde Kullanılan Multimodal Bill of Lading Örneği:
Etiyopya yüklemesinde kullanılmış multimodal konşimento örneği.
Etiyopya, denize sınırı olmayan bir ülkedir. Etiyopya’ya yapılan ihracatlar Djibouti limanında boşaltılıp, demiryolu veya karayolu ile taşınarak Etiyopya içerisinde bulunan kuru limanlara aktarılmaktadır.
Örnek multimodal konşimentomuzda ürünler Kayseri’den Mersin’e kadar tır ile taşınmış, Daha sonra Mersin Limanı ile Djibouti Limanı arasında denizyolu taşıması kullanılmış ve son olarak da Djibouti Limanı ile Modyo Dry Port arasında ürünler demiryolu ile nakledilmiştir.
Örnek, taşıma belgesinde karayolu, denizyolu ve demiryolu olmak üzere 3 farklı taşıma şekli kullanılmıştır.
Kullanılan taşıma belgesi Ethiopian Shipping & Logistics S/E firmasına ait hat konşimentosu şeklinde multimodal konşimentodur.
Fiata Multimodal Bill of Lading Örneği:
Yandaki resimde, Fiata tarafından forwarder firmalar için hazırlanmış matbu multimodal konşimento yer almaktadır.
Multimodal Fiata Konşimentosu, Fiata üyesi olan forwarder firmalar tarafından kullanılabilmektedir.
Multimodal Fiata Konşimentosunun hat konşimentosu üzerine basılan multimodal konşimentodan en önemli farklı düzenleyen kurumdur.
Hat konşimentosu üzerine basılan multimodal konşimentolar hattı temsilen hat acentesi tarafından düzenlenirken, Multimodal Fiata Konşimentosu forwarder firmalar tarafından düzenlenmektedir.
Bunun haricinde her iki belge içerik açısından aynıdır.
Multimodal Konşimento ile İlgili Akreditif Kuralları:
MADDE 19
EN AZ İKİ FARKLI TAŞIMA ŞEKLİNİ KAPSAYAN TAŞIMA BELGESİ
a) En az iki farklı taşıma şeklini kapsayan bir taşıma belgesi (multimodal veya combined taşıma belgesi), nasıl adlandırılmış olursa olsun,
i.taşımacının ismini göstermeli ve,
- taşımacı veya taşımacı adına ismi belirtilen bir acente tarafından, veya
- kaptan veya kaptan adına ismi belirtilen bir acente tarafından, imzalanmalıdır.
Taşımacı, kaptan veya acente tarafından atılan herhangi bir imza taşımacıya, kaptana veya acenteye ait imza olarak tanımlanmalıdır.
Bir acente tarafından atılan herhangi bir imza o acentenin taşımacı veya kaptan adına imza attığını belirtmelidir.
ii. malların akreditifte belirtilen yerde sevk edildiğini (dispatched), teslim alındığını (taken in charge) veya gemiye yüklendiğini (shipped on board) belirtmelidir. Bu eylemler,
- matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
- malların sevk edildiği, teslim alındığı veya gemiye yüklendiği tarihi belirten bir kaşeyle veya kayıtla gösterilebilir.
Taşıma belgesinin düzenlenme tarihi ‘dispatch’, ‘taking in charge’ veya ‘shipped on board’ tarihi ve yükleme tarihi olarak alınacaktır. Ancak taşıma belgesi kaşeyle veya kayıtla bir “dispatch’, ‘taking in charge’ veya ‘shipped on board’ tarihi belirtiyorsa bu tarih yükleme tarihi olarak alınacaktır.
iii.
a) Taşıma belgesi ek olarak, farklı bir ‘dispatch’, ‘taken in charge’ veya ‘shipment’ yeri veya nihai varış yeri gösterse bile, veya
b) taşıma belgesi gemiyle, yükleme limanıyla veya boşaltma limanıyla ilgili olarak ‘intended’ veya benzer nitelikte bir kaydı içerse bile, akreditifte belirtilen sevk (dispatch), teslim alma (taken in charge) veya yükleme (shipment) yeri ile akreditifte belirtilen nihai varış yerini belirtmelidir.
iv. tek asıl (orijinal) taşıma belgesi olmalı veya birden fazla orijinal düzenlenmişse belgede belirtildiği gibi tam takım olmalıdır.
v. taşıma şartlarını içermeli veya taşıma şartlarını içeren başka bir kaynağa ilgi kurmalıdır (kısa form veya arkası boş taşıma belgesi). Taşıma şartlarının içeriği incelenmeyecektir.
vi. bir charter party’ye tabi olduğuna ilişkin hiçbir kayıt/belirti içermemelidir.
b) Bu maddenin amacına yönelik olarak aktarma, akreditifte belirtilen sevk, teslim alma veya yükleme yerinden akreditifte belirtilen nihai varış yerine yapılan taşıma şırasında (farklı taşıma şekilleri olsun olmasın) bir taşıma aracından boşaltma yapmak ve diğer bir taşıma aracına tekrar yükleme yapmak anlamına gelir.
c)
i. Taşımanın tamamının tek ve aynı taşıma belgesi kapsamında olması kaydıyla bir taşıma belgesi malların aktarma konusu yapılacağını veya yapılabileceğini belirtebilir.
ii. Akreditif aktarmayı yasaklasa bile aktarma yapılacağını veya yapılabileceğini belirten bir taşıma belgesi kabul edilir.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri