Uluslararası ticarette sıkça tercih edilen ödeme yöntemlerinden biri olan Vesaik Mukabili Ödeme, taraflar arasında mal bedelinin güvenli bir şekilde tahsil edilmesini sağlayan bir mekanizmadır.
İngilizcede “Documentary Collection” veya “Cash Against Documents (CAD)” olarak bilinen bu yöntem, malı temsil eden belgelerin, alıcıya ödeme yapması veya ödeme taahhüdünde bulunması karşılığında teslim edilmesini esas alır.
Vesaik mukabili ödeme, ICC tarafından hazırlanan URC 522 kurallarına göre işlem görür.
Bankalar aracılığıyla yürütülen bu süreç, hem ihracatçılar hem de ithalatçılar için maliyet ve güven dengesi açısından önemli bir alternatif sunar.
Ancak, bu yöntemin avantajlarının yanı sıra dikkat edilmesi gereken riskleri de bulunmaktadır.
Bankalar vesaik mukabili işlemlerde ödeme garantisi vermediği için ihracatçılar için risk akreditiflere oranla daha fazla, fakat maliyet daha düşüktür. Vesaik mukabili ödemeyi akreditiflere oranla daha cazip kılan da bu düşük maliyet ve operasyonel kolaylığıdır.
Bugünkü yazımızda vesaik mukabili ile ilgili en çok sorulan soruları ve cevaplarını derledik.
Vesaik mukabili ödeme hakkında sıkça sorulan sorulara kısa ve öz cevaplar vererek, bu ödeme yöntemini daha iyi anlamanıza yardımcı olacağımızı düşünüyoruz.
Vesaik mukabili ödeme nedir?
İngilizcede “Documentary Collection” veya “Cash Against Documents (CAD)” olarak adlandırılan “Vesaik Mukabili” ödeme; uluslararası ticarete konu mal bedelinin söz konusu malları temsil eden belgelerin alıcıya teslimi karşılığı ödenmesi prensibini ifade eden bir ödeme yöntemidir.
Vesaik mukabili ödeme, basit olarak vesaiklerin alıcıya mal bedelinin tahsil edilmesinden veya tahsilat için istenilen güvencenin alınmasından sonra teslim edildiği bir ödeme yöntemi olarak tanımlanabilir.
Bankalar aracılığıyla yürütülen bu süreç, belirli ölçülerde ödeme güvenliği sağlamak için tercih edilir.
Vesaik mukabili ödeme nasıl çalışır?
Vesaik mukabili ödemede satıcı, bankası aracılığı ile ithalatçının bankasına tahsil edilmesi gereken belgeleri gönderir. İthalatçı, bu belgeleri alabilmek için ödeme yapar veya ödeme vaadinde bulunur. Ödeme gerçekleştiğinde veya vadeli ödeme kabul edildiğinde belgeler ithalatçıya teslim edilir.
Vesaik mukabili süreciyle ilgili detaylı bilgiye bu sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Vesaik mukabili ödeme hangi kurallara tabi olarak işlemektedir?
URC 522 halen yürürlükte olan vesaik mukabili ödemeleri düzenleyen kuralların kısaltılmış şeklidir.
İngilizce açık şekli “Uniform Rules for Collections”, Türkçe açık şekli ise “Tahsiller İçin Birörnek Kurallar” dır.
URC 522, ICC (Milletlerarası Ticaret Odası) tarafından hazırlanmıştır ve ICC’nin 522 numaralı yayını ile uygulayıcıların hizmetine sunulmuştur.
URC 522 1 Ocak 1996’da yürürlüğe girmiştir ve halen geçerliliğini korumaktadır. “Tahsiller İçin Birörnek Kurallar” ilk kez 1956 yılında yayınlanmıştır. Daha sonra 1967 ve 1978 yıllarında revize edilen yayın Haziran 1995’te şimdiki halini almıştır.
Vesaik mukabili kuralları ile ilgili daha detaylı bilgi einmek için tıklayınız.
Vesaik mukabili ödeme çeşitleri nelerdir?
D/P (Documents against Payment): İthalatçı, belgeleri teslim almak için hemen ödeme yapmalıdır.
D/A (Documents against Acceptance): İthalatçı, belirli bir vadede ödeme yapmayı kabul eder, bunu garanti etmek için vadeli poliçeyi imzalar ve böylece belgeler ithalatçıya teslim edilir.
Vesaik mukabili ödeme çeşitlerini incelediğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Vesaik mukabili ödeme ile akreditif arasındaki farklar nelerdir?
Akreditif, amir bankanın şartlı ödeme garantisi sunduğu bir ödeme yöntemdir. Vesaik mukabilinde ise bankalar ödeme garantisi vermez, yalnızca ödeme işlemini yürütür.
Akreditifte belgeler bankalarca incelenirken, vesaik mukabilinde belge incelemesi olmaz.
Tüm bu sebeplerden ötürü, ihracatçılar açısından bakıldığında vesaik mukabili ödeme akreditifli ödemelere nazaran daha az maliyetli ama daha riskli bir ödeme yöntemidir.
İhalatçılar açısından bakıldığında ise vesail mukabili ödeme akreditiflere göre hem daha az maliyetli, hem de daha az risklidir.
Vesaik mukabili ödeme ile akreditif arasındaki farkların detaylarına bu sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Vesaik mukabili ödemede hangi belgeler kullanılır?
Vesaik mukabili ödemede, ticari fatura, konşimento, çeki listesi ve menşe şehadetnamesi gibi belgeler sıklıkla kullanılır. Fakat herbir işlem kendisine özgü olduğu için ihracatçı firmalar mutlaka ithalatçılarla belge konusunda teyitleşmelidir.
Vesaik mukabili kullanımındaki riskler nelerdir?
Vesaik mukabili ödemede ihracatçı için en temel risk ödeme alamama riskidir. İthalatçı ödeme yapmayı reddedebilir. Bankalar ödeme garantisi sunmadığından, satıcı bu durumda mal bedelini tahsil edememe riski taşır.
Eğer, alıcı ödeme yapmayı redderse satıcı aynı zamanda malı geri getirmekte de zorlanabilir. Özellikle, Cezayir’de malı geri getirmek için de alıcının onayına ihtiyaç duyulduğu için bu ülkeye vesaik mukabili işlem yaparken daha dikkatli olmakta fayda vardır.
Vesaik mukabili ödeme işlemi nasıl başlatılır?
Vesaik mukabili işleminin amiri ihracatçıdır. Dolayısı ile vesaik mukabilini ihracatçı firma başlatır. İhracatçı, bankasına belgelerle birlikte tahsilat talimatı verir ve bu belgeler ödeme için ithalatçının bankasına gönderilir.
Vesaik mukabilinde tahsilat bankasının rolü nedir?
Tahsilat bankası, ithalatçının bankası olup çoğu zaman ibraz bankasıdır. Tahsilat bankası belgeleri ancak ithalatçı ödeme yaptığında veya vadeli poliçeyi kabul ettiğinde alıcıya teslim etmekle yükümlüdür.
Vesaik mukabilinin diğer ödeme yöntemlerine göre avantajları nelerdir?
İhracatçı açısından bakıldığında, vesaik mukabili ödeme akreditife göre daha basit ve ucuz bir yöntemdir. Ama riskleri daha fazladır.
Mal mukabili ödemeye göre daha maliyetli ama daha güvenceli bir ödeme yöntemidir.
Peşin ödeme ihracatçı için en avantajlı ödeme yöntemi olduğu için vesaik mukabili ödeme ihracatçılar açısından peşin ödemeye göre hem daha maliyetli hem de daha risklidir.
Vesaik mukabili ödemede işlem ücretleri nelerdir?
Bankalar vesaik mukabili işlemleri için farklı komisyon talep edebilmektedirler. Ücretler konusunda en doğru yaklaşım, işlem öncesinde bankaların vesaik mukabili komisyonlarını sorup; öğrenmek olacaktır.
Vesaik mukabili ödemeler ne kadar sürede sonuçlanır?
Vesaik mukabili işlemin ne kadar sürede sonuçlanacağını söylemek çok zordur, çünkü ithalatçılar, vesaikleri almaya istedikleri zaman gidebilirler. İşlemde transit süre azsa ve ithalatçı malların gelişini beklemeden belgeleri bankasından alırsa; işlemin bir hafta veya iki hafta içinde sonuçlanması ve ödemenin alınması beklenir.
Eğer ithalatçı firma transit süresi uzun olan bir işlemde malın varış limanına varmasını beklerse bu durumda ödemenin 45 ila 60 gün sonrasında alınması normal olacaktır.
Vesaik mukabili ödemede ödeme sorumluluğu kime aittir?
Vesaik mukabili ödemede ödeme sorumluluğu sadece ithalatçıya aittir. Bankalar ithalatçı adına ödeme yapmaz veya ithalatçıyı ödeme yapmaya zorlayamaz.
İthalatçı vesaik mukabili ödemede belgeleri reddedebilir mi?
Evet, ithalatçı belgeleri kabul etmediği sürece ödeme yapmayı reddedebilir, bu durumda ihracatçı ödeme alamama riskini taşır.
Bankalar vesaik mukabili işlemlerde anlaşmazlıkları nasıl çözer?
Bankalar anlaşmazlıkta yasal sorumluluk taşımaz ve yalnızca aracılık görevi yapar. Anlaşmazlık halinde tarafların iletişim kurması gerekir.
Vesaik mukabilinde ihracatçı ve ithalatçının rolü nedir?
Vesaik mukabili ödemede ihracatçı amir, ithalatçı ise muhataptır. İhracatçı belgeleri hazırlar ve bankasına gönderir. İthalatçı ise belgeleri almak için ödeme yapar veya vadeli poliçe kabul eder.
Vesaik mukabilinde kullanılan poliçe nedir?
Poliçe, vesaik mukabili ödemede ithalatçının vadeli bir ödeme yapmayı kabul ettiğini gösteren kıymetli evraktır. Sigorta poliçesi ile kesinlikle karıştırılmamalıdır.
İthalatçı tarafından imzalanmış poliçe ihracatçıya ödeme güvencesi sağlar.
Fakat unutulmaması gereken nokta ithalatçının vadeli poliçe kabul etmesine rağmen poliçe vadesinde ödeme yapmama riskinin bulunduğudur. Bu durumda ihracatçı firma ithalatçıyı mahkemeye verebilecektir.
Vesaik mukabili ödeme, ihracatçı ve ithalatçı için güvenli bir yöntem midir?
Vesaik mukabili ödeme birbirini az çok tanıyan satıcı ile alıcı arasında kullanılması gereken bir ödeme yöntemidir. Vesaik mukabili, ihracatçı firmalar için belirli derecede güvence sağlasa da bankaların ödeme garantisini barındırmadığı için son tahlilde risklidir.
Vesaik mukabili ödeme düşük tutarlı uluslararası işlemler için daha mı uygundur?
Evet, vesaik mukabili ödeme düşük tutarlı işlemler için daha uygundur. Orta ve yüksek tutarlı ödemelerde vesaik mukabili yerine akreditif kullanmak daha mantıklı olacaktır.
Vesaik mukabili ödemede aval nedir?
Aval, poliçenin banka tarafından da kabul edilmesi yani ithalatçının ödeme vadesinde poliçe tutarını ödememesi durumunda bankanın ödeme yapmayı garanti etmesi anlamına gelmektedir.
Vesaik mukabili ödemelerde bu şekilde yapılan işlemler vadeli poliçenin ithalatçı tarafından kabulü ve bankasının aval vermesi karşılığında teslim olarak tanımlanmaktadır.
Teorik olarak banka avali taşıyan poliçe en güvenilir ödeme yöntemlerinden birisidir.
Pratik hayatta ise bu yöntem nadiren uygulanmaktadır. Bunun başlıca sebepleri; vesaik mukabili kurallarında aval işleminin tanımlanmamış olması, bazı ülke yasalarının aval ile ilgili düzenlemeleri olmaması ve poliçeye aval verme maliyetinin akreditif açma maliyetine yakın olması gibi sebeplerdir.